İçerik
Hukukta tam ehliyetsiz, bir kişinin hukuki işlem yapma yeteneğinden tamamen yoksun olmasını ifade eder. Türk Medeni Kanunu (TMK) uyarınca, bu statüdeki bireylerin tek taraflı veya sözleşmeli işlemleri geçersizdir. Tam ehliyetsizlik, kişinin kendi hak ve yükümlülüklerini idrak edememesi nedeniyle koruma amaçlı düzenlenmiştir.
Kimler Tam Ehliyetsiz Sayılır?
TMK’ya göre, aşağıdaki gruplar tam ehliyetsiz kabul edilir:
Küçükler: 18 yaşını doldurmamış ve yasal olarak kısıtlı ehliyetli statüsüne sahip olmayan çocuklar.
- İstisna: Ergin kılınan (evlenme veya mahkeme kararıyla) küçükler tam ehliyet kazanır.
Akıl Hastaları ve Zihinsel Engelliler: TMK Madde 15’e göre, sürekli olarak ayırt etme gücünden yoksun kişiler.
- Bu durum, mahkeme tarafından resmi vesayet kararı ile belirlenir.
Tam Ehliyetsizliğin Hukuki Sonuçları
- Hukuki İşlemlerin Geçersizliği: Tam ehliyetsiz kişilerin imzaladığı sözleşmeler, vasiyetname veya bağışlamalar yok hükmündedir.
- Yasal Temsilci Zorunluluğu: Tüm hukuki işlemler vasiler veya yasal temsilciler (ebeveynler) aracılığıyla yapılır.
- Malvarlığı Yönetimi: Kişinin mülk ve finansal işlemleri yasal temsilci tarafından yönetilir.
Tam Ehliyetsizlik Nasıl Belirlenir?
- Mahkeme Süreci: TMK Madde 404-413’e göre, kişinin akıl sağlığı veya yaşı nedeniyle vesayet altına alınması talep edilir.
- Tıbbi ve Hukuki Değerlendirme: Adli tıp raporu ve savcılık görüşüyle süreç başlatılır.
- Vasi Atanması: Mahkeme, uygun görürse bir vasi atayarak kişiyi koruma altına alır.
Tam Ehliyetsiz vs. Sınırlı Ehliyetsiz: Farklar
- Sınırlı Ehliyetsiz: 15-18 yaş arası küçükler, bazı işlemler için ebeveyn onayına ihtiyaç duyar (TMK Madde 12).
- Tam Ehliyetsiz: Hiçbir hukuki işlemde bulunamaz, tüm yetki yasal temsilcidedir.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Tam ehliyetsiz bir kişi miras alabilir mi?
Evet, ancak miras yasal temsilci tarafından yönetilir.
2. Vesayet kararı nasıl kaldırılır?
Kişi iyileşme gösterirse, mahkeme tıbbi raporla kararı feshedebilir.
3. Tam ehliyetsizler evlenebilir mi?
Hayır. Evlilik için tam ehliyet şarttır
