İçerik
Kansızlık, tıbbi adıyla anemi, kandaki kırmızı kan hücrelerinin (alyuvarlar) veya bu hücrelerin içerdiği hemoglobin miktarının normalin altında olması durumudur. Hemoglobin, akciğerlerden dokulara oksijen taşıyan demir içeren bir proteindir. Kansızlık, vücudun dokularına yeterli oksijen ulaşmamasına neden olarak çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.
Kansızlığın Nedenleri
Kansızlığın birçok farklı nedeni olabilir. Bunlar arasında en yaygın olanlar şunlardır:
- Demir Eksikliği: En sık görülen kansızlık türüdür. Vücutta yeterli demir bulunmadığında hemoglobin üretimi azalır.
- Vitamin Eksiklikleri: B12 vitamini, folik asit ve C vitamini gibi vitaminlerin eksikliği de kansızlığa neden olabilir.
- Kronik Hastalıklar: Böbrek hastalıkları, kronik iltihabi hastalıklar (romatoid artrit gibi), kanser ve bazı enfeksiyonlar kansızlığa yol açabilir.
- Kan Kaybı: Aşırı adet kanaması, mide ülseri, bağırsak polipleri veya ameliyatlar gibi durumlar kan kaybına ve dolayısıyla kansızlığa neden olabilir.
- Genetik Faktörler: Talasemi ve orak hücreli anemi gibi bazı genetik hastalıklar da kansızlığa yol açabilir.
- Kemik İliği Sorunları: Kemik iliği, kan hücrelerinin üretildiği yerdir. Kemik iliğini etkileyen hastalıklar (aplastik anemi gibi) kansızlığa neden olabilir.
Kansızlık Belirtileri
Kansızlık belirtileri, kansızlığın şiddetine ve türüne göre değişiklik gösterebilir. En sık görülen belirtiler şunlardır:
- Halsizlik ve Yorgunluk: En belirgin belirtidir.
- Soluk Cilt: Özellikle dudaklarda, tırnak yataklarında ve göz kapaklarının iç kısmında solgunluk.
- Nefes Darlığı: Özellikle egzersiz sırasında.
- Baş Dönmesi ve Baş Ağrısı:
- Kalp Çarpıntısı
- Soğuk El ve Ayaklar
- Konsantrasyon Güçlüğü ve Unutkanlık
- Saç Dökülmesi
- Huzursuz Bacak Sendromu
- Ağız Kenarında Çatlaklar
Kansızlık Tanısı
Kansızlık tanısı için doktor öncelikle hastanın tıbbi öyküsünü dinler ve fiziksel muayene yapar. Tanıyı kesinleştirmek için aşağıdaki testler istenebilir:
- Tam Kan Sayımı (CBC): Kırmızı kan hücrelerinin sayısı, boyutu ve hemoglobin miktarı ölçülür.
- Periferik Yayma: Kan hücrelerinin mikroskop altında incelenmesi.
- Demir Testleri: Serum demir, ferritin ve demir bağlama kapasitesi ölçülerek demir eksikliği olup olmadığı belirlenir.
- Vitamin B12 ve Folik Asit Testleri: Bu vitaminlerin eksikliği araştırılır.
- Gerekli Görüldüğünde Kemik İliği Biyopsisi: Kemik iliğinin incelenmesi.
Kansızlık Tedavisi
Kansızlığın tedavisi, altta yatan nedene göre belirlenir. Tedavi yöntemleri şunlardır:
- Demir Takviyeleri: Demir eksikliği anemisinde kullanılır.
- Vitamin Takviyeleri: B12 vitamini veya folik asit eksikliğinde kullanılır.
- Kan Transfüzyonu: Şiddetli kansızlık vakalarında veya acil durumlarda kullanılır.
- Altta Yatan Hastalığın Tedavisi: Kansızlığa neden olan kronik bir hastalık varsa, öncelikle bu hastalığın tedavisi yapılır.
- Beslenme Düzenlemesi: Demir, B12 vitamini ve folik asit açısından zengin besinler tüketmek önemlidir. Kırmızı et, karaciğer, balık, yumurta, baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler ve turunçgiller bu besinler arasındadır.
Kansızlığa İyi Gelen Besinler
- Kırmızı Et: Yüksek miktarda demir içerir.
- Karaciğer: Demir, B12 vitamini ve folik asit açısından zengindir.
- Balık: Özellikle somon ve ton balığı demir ve B12 vitamini içerir.
- Yumurta: Demir ve protein kaynağıdır.
- Baklagiller: Demir ve folik asit içerir.
- Yeşil Yapraklı Sebzeler: Ispanak, pazı gibi sebzeler demir ve folik asit içerir.
- Turunçgiller: C vitamini içerir ve demir emilimini artırır.
Önemli Not: Kansızlık belirtileri gösteriyorsanız mutlaka bir doktora başvurmalısınız. Kendi kendinize teşhis koymaktan ve tedavi uygulamaktan kaçının.