İçerik
Hidroelektrik Santrali (HES) akan suyun gücünü elektriğe dönüştürmektedir.
Suyun akışında su içindeki enerji miktarını tamamen suyun akış hızı belirlemektedir. Büyük çaplı bir nehirde akan su büyük oranda enerji olanağı taşımaktadır. Veya suyu herhangi çok yüksek bir noktadan düşürdüğünüz zaman yine buna benzer miktarda enerji miktarı elde edebilirsiniz. Kanal veyahut borular içine alınan su, türbinlere akar, elektrik üretimi için pervane benzeri kolları olan türbinlerin dönmesine yardımcı olur.
Türbinler jeneratöre bağlı çalışır ve bunun sonucunda mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürmektedir.
Hidroelektrik Santrali (HES) ile Baraj Arasındaki Fark ?
Barajlarda akarsuyun önü tamamen kapatılarak barajın gerisinde bir rezervuar meydana getirilir. Hidroelektrik Santrali (HES)’lerde Baraj da oluğu gibi biriktirmeli gibi bir yapı bulunmaz bu özelliğiyle ikisi arasında bir ayrım bulunmaktadır. Barajların inşa amacında elektrik üretiminin yanında başka amaçlarda bulunmaktadır.
Bunlardan kısaca bahsetmek gerekirse; sulama suyu depolama, içme suyu temini, taşkından korunma gibi amaçları gerçekleştirmek amacıyla inşaa edilebilir. Barajlar elektrik üretim amacı taşımayabilir, bazıları ise hem elektrik üretip hem de sulama suyu depolama gibi farklı hizmetleri gerçekleştirebilir. Bu noktada Hidroelektrik Santrali (HES) sadece elektrik üretimini gerçekleştirmek için kurulan yapılardır.
Baraj da akış hızını suyun (debisini) düzenlemek mümkün hale gelmektedir. Yağışsız geçen ve kurak zamanlarda bile elektrik üretimi gerçekleştirilebilir. HES’lerde debi düzenlenemez yağışın dengesizliğinden dolayı üretilecek elektrik enerjisi de mevsimlere göre farklılık gösterir. Yağışın bol ve şiddetli oluğu zamanlarda elektrik üretime artışa geçerken kurak mevsimlerde tamamen düşüşe geçip hiç elektrik üretmeyebilir.
Hidroelektrik Santrali (HES) Nasıl Çalışır ?
Hidroelektrik Santralin de elektrik üretmek için suyun akış enerjisi kullanılmaktadır. Akış halinde bulunan (nehir, çay, akarsu vb.) üzerine büyük beton bloklarla set çekilerek bu kaynaklar birikimli bir hale getirilir. Ciddi anlamda yüksekliğe erişmiş su potansiyel enerji miktarına sahiptir. Bu potansiyel enerji kurulan düzeneklerle türbinler vasıtasıyla kinetik enerji yani (mekanik enerjiye) ardından türbin çarkına bağlı jeneratör motorun dönmesi sonucunda elektrik enerjisine dönüşür.
Hidroelektrik Santrali (HES) Avantajları ve Dezavantajları Neler ?
Avantajları :
- İnşaası tamamlanan barajla birlikte, elektrik sürekli sabit bir oranda üretilebilir.
- Su savakları enerji ihtiyacı gerçekleşmediği zaman kapatılarak talebin fazla olduğu zamanlarda yeniden açılabilir.
- Kurulan barajlar oldukça uzun ömürlüdür yani ortalama 30 – 40 yıl çalışabilmektedir.
- Barajlar kurulduğu bölgelerde yeni gelir modelleri oluşturabilir. Su sporları, eğlence faaliyetleri için barajlar kullanılabilir.
- Kurulan yerleşim biriminin su ihtiyacını karşılamasıyla birlikte sel, taşkın gibi doğal afetlerin önüne geçer. Bulunduğu bölgede ki tarım arazilerinin sulanmasına yardımcı olur.
- Yakıt ile çalışmadığından dolayı çevre kirliliğine yol açmamaktadır.
Dezavantajları:
- Baraj inşaatı oldukça maliyet gerektirmektedir.
- Herhangi bir yaşanacak taşkın vb. gibi durumlarda sel vakası görülmesi olasıdır.
- Baraj çevresine kurulan yerleşim birimleri herhangi bir kaza gerçekleşmesi durumuna zarar görebilir.
- Barajların yapımı bölgenin jeolojik yapısında değişikliğe neden olabilir.
- Kurulduğu bölgede ki doğal habitata olumsuz anlamda zarar verme potansiyeli bulunmaktadır.