İçerik
Cinsel obsesif bozukluk, bireyin kontrolü dışında, istemsiz bir şekilde maruz kaldığı, rahatsız edici cinsel düşünceler, dürtüler veya fantezilerle karakterize edilen bir rahatsızlıktır. Obsesif-kompulsif bozukluğun (OKB) bir alt türü olan bu durum, bireyin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.
DSM-5’te ayrı bir tanı kategorisi olarak yer almasa da, OKB semptomları kapsamında değerlendirilir. Rahatsız edici bu düşünceler bireyde yoğun kaygı yaratır ve günlük yaşam aktivitelerini aksatabilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir?
Obsesif-kompulsif bozukluk, bireylerin kontrol edemedikleri takıntılı düşünceler (obsesyonlar) ve bu düşüncelerle başa çıkmak için yaptıkları zorlantılı davranışlarla (kompulsiyonlar) tanımlanır. Obsesyonlar genellikle yoğun kaygı yaratır ve birey, bu rahatsızlığı azaltmak için belirli ritüeller geliştirir.
Freud, 1900’lü yıllarda obsesyonların cinsel ve agresif dürtülerden kaynaklandığını ileri sürmüştür. Bu dürtüler bilinçaltında bastırılır ve birey bu dürtülerle savaşmak için savunma mekanizmaları geliştirir.
Cinsel Obsesif Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Cinsel obsesif bozukluğun belirtileri genellikle obsesyonlar ve kompulsiyonlar olarak iki gruba ayrılır:
Obsesyonlar (Takıntılar):
- Tekrar eden, rahatsız edici cinsel düşünceler, dürtüler veya fanteziler.
- Bu düşünceleri bastırma veya etkisiz hale getirme çabası.
Kompulsiyonlar (Zorlantılar):
- Rahatsız edici düşünceleri azaltmak için tekrarlanan davranışlar veya zihinsel eylemler.
- Kaygıyı azaltmak amacıyla geliştirilen ritüeller.
Cinsel Fanteziler ve Obsesyonlar Arasındaki Farklar
Cinsel fanteziler, bireyin kendi isteğiyle oluşturduğu ve genellikle cinsel haz almayı amaçlayan normal bir zihinsel etkinliktir. Cinsel obsesyonlar ise bireyin kontrolü dışında ortaya çıkan, rahatsız edici ve kaygı verici düşüncelerdir. Fanteziler keyif verirken, obsesyonlar ciddi duygusal yük oluşturabilir.
Cinsel Obsesif Bozukluğun Başlangıç Dönemleri
Bu rahatsızlık genellikle erkeklerde ergenlik döneminde, kadınlarda ise genç yetişkinlikte başlar. Tanı konması genellikle uzun zaman alabilir, çünkü bireyler bu belirtileri gizleme veya bastırma eğiliminde olabilir.
En Yaygın Cinsel Obsesyonlar
- Sadakatsizlik Takıntısı: Partnerin sadakatsiz olduğu korkusuyla takıntı geliştirme ve sürekli kontrol etme.
- Sapkın Davranış Takıntısı: Toplumda tabu olarak kabul edilen düşüncelerden rahatsızlık duyma.
- Cinsel Yönelim Takıntısı: Cinsel kimlik veya tercihle ilgili yoğun şüphe duyma.
- Din ve Cinsellik Takıntısı: Dini inançlarla cinsel arzuların çatışması sonucu günahkâr hissetme.
Cinsel Obsesif Bozukluk Nasıl Tedavi Edilir?
Cinsel obsesif bozukluğunda etkili tedavi yöntemleri şunlardır:
Psikoterapi
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Obsesif düşünceleri sorgulama ve gerçekçi bir bakış açısı geliştirme.
- Maruz Bırakma ve Tepki Engelleme (ERP): Korkularla yüzleşme yoluyla kaygıyı azaltma.
Farmakoterapi
- Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSRI): Serotonin seviyelerini düzenleyerek obsesif semptomları hafifletir.
- Psikiyatri Takibi: Tedavi ilerlemesinin izlenmesi ve yan etkilerin kontrolü.
Psikodinamik Terapi
- Bilinçaltı dürtülerle başa çıkma becerileri geliştirmeyi amaçlar.
